Het verhaal van Dharmender

De organisatie waarmee Focus on Education de scholen heeft gebouwd, heeft ook Dharmender opgevangen toen hij een schedeloperatie onderging. Hij heeft een elektriciteitskabel tegen zijn hoofd gehad waardoor hij een open schedelwond had.

Februari/Maart 2008

Marijke en Jacques zagen hem met een helm op in de klas zitten toen zij de school bezochten die door Focus on Education gesponsord is. Toen ze het hoofd van de kleine Dharmender van dichtbij bekeken konden ze zijn hersenen door de wond heen zien! Hij heeft een zware operatie gehad, bekostigd door de stichting, en is nu volledig hersteld en gezond. Omdat Marijke en Jacques hem en zijn familie niet kunnen bezoeken ga ik voor hen op bezoek. Ik ga met twee redenen: het inzien van de familiesituatie en mijn eigen nieuwsgierigheid naar een jongen die ik alleen ken van videobanden. Het lijkt bijna een Bollywoodster die ik ga bezoeken.

De zoektocht naar Dharmender is een spoorzoekerspel. Het enige gegeven dat ik heb is dat ze tegenover de school in Mohand wonen, een dorp vlakbij Dehra Dun. Als de buschauffeur me eruit zet belandt ik bij een politiepost. De politie zet me in een tuinstoel van rood plastic en serveert me troebel water en mierzoete chai. Dan vraagt hij wat ik wil en begin ik mijn zoektocht naar Dharmender, zonder goed gedocumenteerd te zijn. Ik kan hem alleen een foto laten zien van Mary & jack met een exotische krans vol bloemen en een onwaarschijnlijk chemisch drankje in hun hand. Toeval bestaat niet en zo blijkt de vader van Dharmender als kok voor deze politiemannen te werken en heb ik de jongen binnen vijf minuten gevonden. Noem me een detective als je wilt…

De eerste contacten met Dharmender worden de volgende dag gelegd. Dharmender is een opgroeiende jongeman en ik heb het gevoel hem te kennen. Dat is niets bijzonder, dat is omdat ik hem op de video van Marijke en Jacques heb gezien. Langzaam bespreken we zijn situatie en snel wordt ik opgenomen in de familie. Papa Dharmender en mama Uma Devi, jongste zoon Lakhsman en vier dochters waarvan de twee oudsten al snel overgaan op het bespoedigen van mijn vrouwelijkheid. Mijn nagels en nagelriemen worden gelakt in een donker roestrood kleurtje en stukjes van de vingertoppen worden voor het gemak ook meegelakt. Ze wriemelen me een oerlelijke nep zilveren armband om die telkens blijft haken achter mijn paarse kameez. Mama Uma Devi schuift me een prachtig simpel kettinkje van doorzichtige glazen kralen om mijn nek en met een rode bindi -stip op het voorhoofd- verlaat ik in de vroege avond hun huisje. Lopend met mijn overdaad aan nep zilver en gelakte vingers en een bindi voel ik me meer een travestiet, eentje die opgepikt wordt door meneer Kaushal die me voorbij rijdt wanneer ik terug kom in Dehra Dun.

De volgende dag ga ik weer op bezoek. Ik combineer mijn bezoek aan hen telkens met een schoolbezoek in de buurt en zo kom ik in de vroege avond terug. Natuurlijk hoef ik niet terug te gaan maar ik zie de familie als mijn vrienden en ik wil terug. Ik vindt het gezellig. En Indiase huishoudens zijn gezellig, groot en rommelig. Ik houdt van de bedrijvigheid en van de simpelheid. Het beste zitplaatsje, een charpoi -een bed van touw- doet niets af van die simpelheid. Mama Uma Devi schotelt me alsmaar verse koemelk en hete chai toe, geserveerd in de porseleinen kopjes uit China die ik als cadeau namens Mary & Jack heb gegeven. Schalen vol snacks en koekjes worden voor mijn neus gezet en maaltijden worden bewaard voor mij, op de schoteltjes van eveneens Chinese porseleinen set.

Lakhsman is geboren op het moment dat Mary & Jack aanwezig waren. Het is een gelukkig en vrij kind, een kind dat zo vol liefde zit dat hij er mij ook mee bedelft.  Wanneer ik papa zijn zoon zie bekijken is dat vol liefde. Zijn gezicht is vol pijn en lijden en getekend met rimpels vol zorgen. Je ziet aan heel zijn lichaam hoeveel hij van kleine Lakhsman houdt en geniet, hoe het kind zich om hem heen wikkelt. Hoe papa zich door het leven, door zijn gebroken ribben heen wroet. Een dochter van 19 die niet heel lang op haar bruiloft laat wachten, vol in de pubertijd. Ze verruilt haar schoolse salwar kameez voor een zwarte sari als ze vraagt om gefotografeerd te worden, smeert rode lippenstift op haar lippen en gooit haar kinderlijke paardenstaart wulps naar voren. Van voorbeeldige leerling veranderd ze in een gewillige te jonge bruid. Hun huis lekkend en oud zonder toilet. Een zoon die samen met vader het gezin financiert, zij die samen 0.33 cent per persoon in het gezin per dag verdienen.

Mama Uma Devi is geleefd, niet eens zo heel oud maar wel met 6 kinderen verder waarvan ze er straks telkens een gaat verliezen aan een schoonzoon en er twee schoondochters voor terug krijgt. Een vrouw voor Dharmender en jaren later een vrouw voor Lakhsman. Dan pas zal haar gesjouw afnemen. Nu doet Uma Devi al het werk, van de koeien melken tot in een boom klimmen op jacht naar groene bladeren voor de hongerige koeien en kalfjes. Ze sjouwt met emmers water en laat Lakhsman het gebruiken voor zijn waterpistool dat lekt.

Het huis, een oud politiebureau, is een vredig plekje. Het is een oud, verweerd vredig plekje want het dak lekt en er is geen vorm van luxe, zelfs geen toilet. Het is simpel: een keuken van klei, een mand vol borden en bekers van aluminium, een stapel hout. Twee slaapkamers, een bed en een kist persoonlijkheden. Een veranda, een stukje grond en 5 koeien. De sterren fonkelen ook hier hard aan de hemel want er is geen elektriciteit dat zich vermengt met de natuur. De hele familie dringt aan dat ik blijf slapen en wanneer ik met allerlei excuses aan kom bedenk ik dat het alleen excuses zijn en blijf ik slapen. Ik slaap eigenlijk veel liever in deze omgeving dan in het luxueuze kamertje van de stichting, ook al heeft die een elektrisch verwarmingselement dat rond draait. Ik ga slapen met de twee zussen die samen in één bed liggen. Ik hoor vrachtwagens en auto’s claxonneren. Ik hoor de gevaarlijke waakhond ziekelijk kuchen, vaak en lang en triest. Geen gesnurk en geen oordoppen. Ik slaap als een roosje, voel me ultiem om hier te kunnen en mogen zijn.

Wanneer ik ontwaak stap ik vanuit het slaapkamertje de keuken in. Iedereen verzamelt zich rondom het vuur waar ontbijt gemaakt wordt. Het is een beetje koud in dit jaargetijde. De keuken van klei heeft een klein ‘gasstelletje’ dat gebouwd is van minuscule muurtjes van klei waar een pan op wankelt en waaronder hout brand. Verder staat er niets. Vader maakt chai en serveert die met kokosmakronen, alleen voor mij. Ik ben verbaasd wanneer vader toast botert en roostert op de zwarte pan waar normaal chapati’s en roti’s op geroosterd worden. Als er een bord met een stapel balancerende toast klaar staat haalt hij eieren uit een kraaknieuw plastic tasje en maakt een roerei. Duidelijk een ontbijt voor een politie met drie sterren. En dat is precies wat het is. Mama Uma Devi zorgt dat ik een degelijk plaatsje op de veranda krijg wanneer mijn eten klaar is en zo smul ik van zeven toast en een bord roerei vol gember, knoflook en pepertjes. Mijn schaamte groeit tot een hoogtepunt wanneer ik zie dat vader een blok Lux zeep, tandpasta en een tandenborstel voor me heeft gekocht. Misschien dachten zij dat ik niet wilde blijven slapen omdat ik mijn private spulletjes niet bij me had? Soms voel ik me zo rijk, rijk in de luxe terwijl ik luxe vindt in de simpelheid ervan. Gelukkig ontdekt Uma dit in me en laat me blootsvoets door de drollentuin van Jacky de babyhond lopen, mij telkens net te laat volgend met slippers in haar hand en geitenkeutels vastgeplakt onder mijn voetzool vol wratten.

Lakhsman is een verwend kind. Hij veegt zijn snot af aan de dupatta -omslagdoek-  en kameez van zijn zussen en moeder. Hij vraagt constant om aandacht en krijgt die ook. Zijn handje wriemelt telkens richting mijn mond en vult deze dan met chipssnacks. kleine Lakhsman is niet eenkennig en als ik hem een extra koekje geef gaat hij deze naar zijn zussen brengen. De toast en de verse melk doen zijn uitwerking maximaal. Ik poep een flinke hoop achter het huis, Uma Devi op de uitkijk voor koeien en apen. De hoop is zo vadsig en volgepakt met afvalstoffen dat de vliegen er meteen op af komen. In mijn onwetendheid bedek ik de molshoop met bladeren, achteraf hopend dat niemand erin trapt. Samen met Lakhsman ga ik naar Sunder, de babykoe van twee maanden oud.. we gaan allebei op de grond zitten en aaien hem. Kussen hem op zijn hoofd. De kleine vingertjes van Lakhsman aaien zacht en langzaam en ik besef hoe gelukkig dit een kind moet maken. Hoe hij zich mag prijzen geen televisie of computer te hebben, maat vijf koeien en twee honden. Uma Devi melkt de koe en vader bindt de twee achterpoten van de koe vast en laat eerst Sunder de melktoevoer op gang komen. Wanneer ik alleen naar Sunder ga, me naast hem neer zet in het zand, hem aai en hem zelfs een kusje op zijn kleine voorhoofdje geef, kijkt Uma Devi vertedert toe. Ik denk en ik hoop dat ze langzaam in gaat zien dat ik niet meer ben dan hen. Dat zij niet minder zijn dan ik. Dat ze dat idiote kaste-systeem even kunnen vergeten. Ik zie er misschien anders uit, maar niet genoodzaakt tot luxe. Ik ben in een heerlijke omhelzing met Sunder de kalf en het beest reageert hier positief op, iedereen eigenlijk. En dan komt er een oude man met een snaarinstrument aan. Hij zet zich op zijn hurken en zingt en bespeelt zijn snaarinstrument. Ik neem het in me op, voel hoe eeuwenoud dit tafereel is, hoe de man zich in leven houdt hiermee, hoe traditioneel dit is. Terwijl 25 kilometer verderop Barista, Cafe Coffee Day en Air Hostess opleidingen zich aan elkaar verdringen. Waartussen Gujjar’s hun traditie voort proberen te zetten, in hutten van klei met daken van takken. Eeuwenoud en modernisatie liggen dicht tegen elkaar aan. De Gujjar staat er met een teen in, gedwongen. Uma Devi geeft de man met het snaarinstrument een kom atta, chapatimeel en dat voegt de man bij in zijn buideltas die aan zijn schouder bungelt. Ik besef dat ik die in India zit. Dat ik dit aan Marijke en Jacques te danken heb. Nu ben ik in Mohand beland, met een reden. De reden is op de achtergrond en wat nu is, is plezier. Plezier met Lakhsman die verwendde krokkodillentranen dript als zijn zusjes en ik samen plezierig een balspelletje spelen, zonder hem. Totdat de harde bal de tanden raakt van een van de zusjes…